Η Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (Development Assistance Committee-DAC) του ΟΟΣΑ δημοσίευσε στις 9 Απριλίου 2018 τα προσωρινά στοιχεία που αφορούν στην παροχή της Επίσημης Αναπτυξιακής Βοήθειας (Official Development Assistance- ODΑ) των κρατών μελών της.
ΕΛΛΑΔΑ
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η καθαρή Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια της Ελλάδας το έτος 2017 ανήλθε στα 317 εκ. δολ. ΗΠΑ, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,16% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματός (ΑΕΕ) της. Η διμερής βοήθεια ανήλθε στο ποσό των 88 εκ. δολ. ΗΠΑ, εκ των οποίων τα 72 εκ. δολ. ΗΠΑ αφορούν δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός της ελληνικής επικράτειας (in-donor refugee costs). Η πολυμερής βοήθεια ανήλθε στο ποσό των 229 εκ δολ. ΗΠΑ. Η συνολική Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια σημείωσε μείωση κατά 15,8% σε σχέση με το 2016 (369 εκ. δολ. ΗΠΑ, ποσοστό 0,19% του ΑΕΕ, εκ των οποίων 159 εκ. διατέθηκαν ως διμερής και τα 209 εκ. ως πολυμερής βοήθεια) και αυτό εν πολλοίς οφείλεται στη μείωση των δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της ελληνικής επικράτειας (in-donor refugee costs), οι οποίες το 2016 ανήλθαν στα 147 εκ. δολ. ΗΠΑ.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το 2017, η καθαρή Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια των χωρών-μελών της DAC /ΟΟΣΑ ανήλθε στο ποσό των 146,6 δις. δολ. ΗΠΑ, σημειώνοντας μικρή πτώση της τάξης του 0,6%, σε πραγματικούς όρους, αντιπροσωπεύοντας το 0,31% του ΑΕΕ τους. Αν εξαιρεθούν οι δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας, η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια αυξήθηκε κατά 1,1% σε πραγματικούς όρους σε σχέση με το 2016 και διπλασιάστηκε από το 2000.
Η ακαθάριστη Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια (δηλ. oι συνολικές δαπάνες των χωρών-μελών της DAC πριν την αφαίρεση δανειακών αποπληρωμών) ανήλθε στο ποσό των 160,2 δις δολ. ΗΠΑ και παρέμεινε σταθερή σε σύγκριση με το 2016 (αύξηση κατά 0,1% σε πραγματικούς όρους). Μεγαλύτερος δωρητής ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και ακολουθούν η Γερμανία (27,4 δις δολ. ΗΠΑ), Ιαπωνία (18,5 δις δολ. ΗΠΑ), το Ηνωμένο Βασίλειο (18 δις δολ. ΗΠΑ ) και η Γαλλία (13,7 δις δολ. ΗΠΑ).
Η Δανία, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο πέτυχαν ή και υπερέβησαν τον στόχο των Ηνωμένων Εθνών για Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια ως ποσοστό 0,7% του ΑΕΕ τους. Πολλές δωρήτριες χώρες, μη-μέλη DAC, έχουν μακροχρόνια παράδοση στην αναπτυξιακή συνεργασία. Μεταξύ αυτών, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2017, τόσο η Τουρκία όσο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπερέβησαν τον στόχο του 0,7% ως ποσοστό του ΑΕΕ τους, με 0,95% και 1,31% αντίστοιχα. Το 2017, η συνολική καθαρή Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια για όλες στις χώρες-μέλη της DAC, ως ποσοστό του συνδυασμένου ΑΕΕ, ήταν 0,31%, ελαφρά μειωμένο συγκριτικά με το 0,32% το 2016.
Η καθαρή Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια αυξήθηκε σε έντεκα χώρες μέλη της DAC, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να σημειώνονται στη Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία και Σουηδία. Η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια υποχώρησε σε δεκαοκτώ χώρες, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να παρατηρούνται στην Αυστραλία, Αυστρία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Νορβηγία, Σλοβενία, Ισπανία και Ελβετία. Για αρκετές από αυτές, η μείωση οφείλεται στο χαμηλότερο ποσοστό αιτούντων άσυλο το 2017 σε σχέση με το 2016. Οι δωρητές της ομάδας χωρών G7 παρείχαν το 76% της συνολικής καθαρής Επίσημης Αναπτυξιακής Βοήθειας και οι χώρες της ΕΕ, που είναι κ-μ της DAC παρείχαν το 56% αυτής.
Η προσφυγική κρίση, η οποία έπληξε ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές χώρες το 2015, άρχισε να υποχωρεί το 2017. Οι χώρες-μέλη DAC διέθεσαν ποσό ύψους 14,2 δις δολ. ΗΠΑ για δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας (9,7% της συνολικής ODΑ), σημειώνοντας πτώση κατά 13,6%, σε πραγματικούς όρους, σε σχέση με το 2016 (11% της συνολικής ODΑ). Σε εννέα χώρες, οι δαπάνες αυτές αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 10% της συνολικής καθαρής ODA τους και σε τέσσερις από αυτές περισσότερο από το 20%. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η μείωση της καθαρής ODA οφείλεται στις μικρότερες δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας το 2017 σε σύγκριση με το 2016.
Η ανθρωπιστική βοήθεια ανήλθε στα 15,5 δις δολ. ΗΠΑ, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 6,1% σε σχέση με το 2016. Οι συνεισφορές σε πολυμερείς οργανισμούς σημείωσαν μείωση κατά 1,7% και αντιστοιχούν στο 30% της συνολικής ODA.
Αν και οι περισσότερες χώρες μέλη της DAC παρέχουν Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια με τη μορφή επιχορηγήσεων (grants), ωστόσο ο όγκος των ακαθάριστων διμερών δανείων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες αυξήθηκε κατά 13%. Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι για κάποιες χώρες τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους αποτελούν σημαντικό μερίδιο της ακαθάριστης διμερούς Επίσημης Αναπτυξιακής Βοήθειας.
Η καθαρή διμερής Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια προς τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες αυξήθηκε κατά 4% σε πραγματικούς όρους (26 δις δολ. ΗΠΑ), αντιστρέφοντας έτσι την πτωτική τάση των προηγούμενων ετών. Η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια αντιπροσωπεύει περίπου το 70% της συνολικής εξωτερικής χρηματοδότησης των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών. Η διμερής Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια προς την Αφρική ανήλθε στο ποσό των 29 δις δολ. ΗΠΑ, εκ των οποίων τα 25 δις δολ. ΗΠΑ δόθηκαν στην υποσαχάρια Αφρική, σημειώνοντας αύξηση κατά περίπου 3%.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια των είκοσι χωρών-μελών της DAC, που είναι και κ-μ της ΕΕ, ανήλθε στο ποσό των 82,7 δις δολ. ΗΠΑ, ποσοστό δηλαδή 0,5% του συνδυασμένου ΑΕΕ τους, σημειώνοντας μείωση κατά 1,2% σε πραγματικούς όρους, σε σχέση με το 2016. Εξαιρώντας τις δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας, η συνδυασμένη τους Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια παρέμεινε σταθερή (έως 0,1% σε πραγματικούς όρους). Η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια στις εν λόγω χώρες αυξήθηκε ή μειώθηκε ως ακολούθως:
• Αυστρία (-27,4%): λόγω μικρότερης υποστήριξης για δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός επικράτειάς της.
• Βέλγιο (-8,2%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς του και λόγω μικρής μείωσης της διμερούς βοήθειας.
• Τσέχικη Δημοκρατία (-0,8%): λόγω μικρής μείωσης της τεχνικής βοήθειας και του διοικητικού κόστους.
• Δανία (-2,3%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς της.
• Φινλανδία (-3,3%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς της.
• Γαλλία (14,9%): λόγω αύξησης στον διμερή της δανεισμό και στις συνεισφορές της σε πολυμερείς οργανισμούς, κυρίως στα όργανα των Ηνωμένων Εθνών.
• Γερμανία (-3,6%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς της, συγκριτικά με το 2016.
• Ελλάδα (-15,8%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς της.
• Ουγγαρία (-29,7%): λόγω σημαντικών μειώσεων στο σύνολο των προγραμμάτων αναπτυξιακής βοήθειας.
• Ιρλανδία (-3,4%): λόγω χαμηλότερων συνεισφορών σε διεθνείς οργανισμούς.
• Ιταλία (10,2%): λόγω αύξησης στις διμερείς δωρεές σε αναπτυσσόμενες χώρες και στις δαπάνες υπέρ προσφύγων εντός της επικράτειάς της.
• Λουξεμβούργο (4,4%): λόγω του στόχου της διάθεσης του 1% του ΑΕΕ της χώρας σε ODA.
• Ολλανδία (-2,9%): αν και οι δαπάνες υπέρ προσφύγων στην επικράτειά της διπλασιάστηκαν, οι συνεισφορές της σε πολυμερείς οργανισμούς μειώθηκαν.
• Πολωνία (-4,0%): λόγω περικοπών στα διμερή δάνεια αναπτυξιακής βοήθειας.
• Πορτογαλία (6,9%): λόγω αύξησης των συνεισφορών της στην Παγκόσμια Τράπεζα καθώς και στις περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες.
• Δημοκρατία της Σλοβακίας (3,5%): λόγω συνολικής αύξησης των προγραμμάτων αναπτυξιακής βοήθειας.
• Σλοβενία (-10%): λόγω μικρότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειάς της.
• Ισπανία (-45%): έπειτα από σημαντική αύξηση το 2016, που σημειώθηκε λόγω της σημαντικής συνεισφοράς της στην ελάφρυνση του χρέους της Κούβας
• Σουηδία (9,9%): λόγω αυξήσεων των δωρεών της προς την Αφρική και την ομάδα των λιγότερο ανεπτυγμένων κρατών καθώς και των συνεισφορών της σε διεθνείς οργανισμούς.
• Ηνωμένο Βασίλειο (2,1%): συνεχίζοντας να εκπληρώνει τον στόχο του 0,7% ως ποσοστό του ΑΕΕ του.
Οι καθαρές εκταμιεύσεις από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ ανήλθαν στο ποσό των 16,5 δις δολ. ΗΠΑ, σημειώνοντας μείωση της τάξης του 6,7%, σε πραγματικούς όρους, κυρίως λόγω χαμηλότερων δανειακών εκταμιεύσεων.
ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ
Η καθαρή Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια αυξήθηκε ή μειώθηκε σε πραγματικούς όρους σε άλλες χώρες-μέλη της DAC ως ακολούθως:
• Αυστραλία (-15,8%): λόγω περικοπών της πολυμερούς ODA.
• Καναδάς (4,1%): λόγω της αύξησης της ανθρωπιστικής βοήθειας, των δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας και της χρηματοδότησης για το κλίμα.
• Ισλανδία (5,5%): λόγω αύξησης των δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας.
• Ιαπωνία (13,9%): λόγω της αύξησης της διμερούς βοήθειας προς τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες καθώς και των δανείων.
• Κορέα (-6,5%): λόγω χαμηλότερων εισφορών σε πολυμερείς οργανισμούς.
• Νέα Ζηλανδία (-6,7%): λόγω ετήσιων διακυμάνσεων των δαπανών εντός ενός τριετούς προϋπολογισμού.
• Νορβηγία (-10,0%): λόγω χαμηλότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας.
• Ελβετία (-13,9%): κυρίως λόγω χαμηλότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας.
• Ηνωμένες Πολιτείες (0,7%): η αύξηση της διμερούς βοήθειας αντιστάθμισε τη μείωση των εισφορών σε πολυμερείς οργανισμούς.
Άλλες χώρες, που δεν είναι μέλη της DAC αλλά που ενημερώνουν τον ΟΟΣΑ σχετικά με την αναπτυξιακή χρηματοδότηση που παρέχουν, σημείωσαν τις εξής αλλαγές σε πραγματικούς όρους:
• Βουλγαρία (-9,6%): κυρίως λόγω χαμηλότερων δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας.
• Κροατία (19,9%): λόγω αύξησης της διμερούς βοήθειας.
• Εσθονία (-8,4): λόγω περικοπών στο συνολικό πρόγραμμα αναπτυξιακής βοήθειας.
• Ισραήλ (-8,8%): λόγω μειωμένων εισφορών στις τράπεζες περιφερειακής ανάπτυξης.
• Λετονία (2,7%)
• Λιθουανία (-2,6%)
• Μάλτα (24,1%): λόγω αύξησης των δαπανών υπέρ προσφύγων εντός επικράτειας.
• Ρωσία (-21,8%): λόγω μειώσεων στο συνολικό πρόγραμμα αναπτυξιακής βοήθειας.
• Τουρκία (40,4%): λόγω αύξησης της ανθρωπιστικής της βοήθειας.
• Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (6,5%): λόγω αύξησης των επιχορηγήσεων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως με την μορφή στήριξης του προϋπολογισμού τους.
Σχετικός ιστότοπος: http://www.oecd.org/development/development-aid-stable-in-2017-with-more-sent-to-poorest-countries.htm