Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) είναι το κέντρο εμπειρογνωμοσύνης της ΕΕ για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Πρόκειται για έναν αποκεντρωμένο οργανισμό, ο οποίος έχει στην αρμοδιότητά του την διασφάλιση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων που διαβιούν εντός ΕΕ. Τα θεμελιώδη δικαιώματα καθορίζουν τις ελάχιστες προδιαγραφές, οι οποίες εξασφαλίζουν την αξιοπρεπή αντιμετώπιση του ατόμου.
Το 2018 σημειώθηκαν βήματα προόδου αλλά και καθυστερήσεις στον τομέα της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η παρούσα Έκθεση αξιολογεί τις εξελίξεις αυτές, προσδιορίζοντας τόσο τα επιτεύγματα όσο και τα εκκρεμή ζητήματα, ενώ παρέχει μια συνοπτική επισκόπηση των βασικών προκλήσεων στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αντιμετωπίζουν η ΕΕ αλλά και τα κράτη μέλη της.
Ένα ειδικό κεφάλαιο αφιερώνεται στην αλληλεξάρτηση μεταξύ των ανθρωπίνων και θεμελιωδών δικαιωμάτων και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), στο πλαίσιο των εσωτερικών πολιτικών της ΕΕ και των κρατών μελών της. Γίνεται επικέντρωση στους ΣΒΑ που αφορούν τη μείωση των ανισοτήτων (ΣΒΑ 10) και την προώθηση της ειρήνης, της δικαιοσύνης και των ισχυρών θεσμών (ΣΒΑ 16). Υπογραμμίζεται η σημασία της συλλογής αναλυτικών στοιχείων σχετικά με δυσπρόσιτους πληθυσμούς, προκειμένου να αναπτυχθούν τεκμηριωμένες, στοχοθετημένες και συμβατές με τα δικαιώματα πολιτικές, οι οποίες θα βοηθήσουν ιδιαίτερα τις κοινωνικές ομάδες που κινδυνεύουν με αποκλεισμό.
Το 2018, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ συμπλήρωσε 9 χρόνια ως το νομικά δεσμευτικό, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κείμενο της ΕΕ. Ο Χάρτης συμπληρώνει τα εθνικά συντάγματα και τα διεθνή όργανα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ). Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, ο ρόλος και η χρήση του Χάρτη σε εθνικό επίπεδο παρέμειναν αμφιλεγόμενα. Τα εθνικά δικαστήρια χρησιμοποίησαν πράγματι τον Χάρτη. Αν και πολλές αναφορές στον Χάρτη ήταν επιφανειακές, πολλές δικαστικές αποφάσεις καταδεικνύουν ότι μπορεί να έχει πρόσθετη αξία και να κάνει τη διαφορά. Ωστόσο, αυτό απέχει πολύ από τη συστηματική εφαρμογή και φαίνεται να είναι μάλλον η εξαίρεση παρά ο κανόνας. Επιπλέον, οι πολιτικές που στοχεύουν στην προώθηση της εφαρμογής του Χάρτη φαίνεται να παραμένουν σπάνιες εξαιρέσεις, παρόλο που το άρθρο 51 του Χάρτη υποχρεώνει τα κράτη να προωθούν την εφαρμογή των διατάξεων του.
Η Έκθεση για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα 2019 καλύπτει πολλές θεματικές ενότητες του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Στην Έκθεση παρουσιάζονται επίσης οι γνώμες (opinions) του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ σχετικά με τις κυριότερες εξελίξεις στους εξεταζόμενους θεματικούς τομείς και παρέχονται έγκαιρες και πρακτικές συμβουλές, σχετικά με πιθανά ζητήματα πολιτικής προς εξέταση, από τους κυριότερους φορείς της ΕΕ.
Πληροφορίες: https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2019-fundamental-rights-report-2019_en.pdf