Πριν από τέσσερα έτη, οι ηγέτες του κόσμου συναντήθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη και υιοθέτησαν την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Αν και η διαθεσιμότητα έγκαιρων και αναλυτικών στοιχείων από όλες τις χώρες και για όλους του στόχους και δείκτες εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, η Έκθεση παρουσιάζει μια αρκετά σαφή εικόνα ως προς την πορεία υλοποίησης των ΣΒΑ: Πρώτον, σημειώνεται πρόοδος και είναι εμφανείς κάποιες ευνοϊκές τάσεις. Δεύτερον, παρά τις θετικές τάσεις και το εύρος των δράσεων και πρωτοβουλιών που ενέπνευσε η Ατζέντα 2030, η αναγκαία αλλαγή των αναπτυξιακών κατευθύνσεων ώστε να δημιουργηθεί ο απαραίτητος μετασχηματισμός για την υλοποίηση των ΣΒΑ δεν προχωρά με την απαιτούμενη ταχύτητα. Τρίτον, είναι γεγονός ότι το παγκόσμιο τοπίο, όσον αφορά την υλοποίηση των ΣΒΑ, έχει γενικά επιδεινωθεί από το 2015, εμποδίζοντας τις προσπάθειες των κυβερνήσεων και άλλων εταίρων.
ΣΒΑ 1 Μηδενική Φτώχεια: Η μείωση της παγκόσμιας ακραίας φτώχειας συνεχίζεται, αλλά έχει επιβραδυνθεί. Αυτό δείχνει ότι δεν βρισκόμαστε σε καλό δρόμο ως προς την υλοποίηση του στόχου για ποσοστό των ατόμων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας μικρότερο του 3% του παγκόσμιου πληθυσμού έως το 2030. Οι άνθρωποι που εξακολουθούν να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας αντιμετωπίζουν μεγάλες στερήσεις, οι οποίες συχνά επιδεινώνονται από βίαιες συγκρούσεις και καταστροφές.
ΣΒΑ 2 Μηδενική Πείνα: Η πείνα αυξάνεται και πάλι παγκοσμίως και ο υποσιτισμός εξακολουθεί να πλήττει εκατομμύρια παιδιά. Οι δημόσιες επενδύσεις στη γεωργία μειώνονται, οι παραγωγοί τροφίμων μικρής κλίμακας καθώς και οι μικροί αγρότες χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη, ενώ απαιτούνται επειγόντως αυξημένες επενδύσεις σε υποδομές και σε τεχνολογία βιώσιμης γεωργίας.
ΣΒΑ 3 Καλή υγεία και ευημερία: Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της υγείας εκατομμυρίων ανθρώπων, την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τη μείωση της μητρικής και παιδικής θνησιμότητας και την καταπολέμηση των κυριότερων μεταδοτικών ασθενειών. Ωστόσο, η πρόοδος έχει σταματήσει ή δεν προχωρά αρκετά γρήγορα όσον αφορά την αντιμετώπιση σημαντικών ασθενειών, όπως η ελονοσία και η φυματίωση, ενώ τουλάχιστον το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας.
ΣΒΑ 4 Ποιοτική Εκπαίδευση: Παρά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων ετών όσον αφορά την πρόσβαση και τη συμμετοχή στην εκπαίδευση, 262 εκατομμύρια παιδιά και νέοι ηλικίας 6 έως 17 ετών εξακολουθούσαν να παραμένουν εκτός σχολείου (στοιχεία 2017) και πάνω από το ήμισυ των παιδιών και των εφήβων παγκοσμίως δεν πληρούν τα ελάχιστα πρότυπα επάρκειας στην ανάγνωση και στα μαθηματικά.
ΣΒΑ 5 Ισότητα των Φύλων: Αν και ορισμένοι δείκτες για την ισότητα των φύλων, όπως η σημαντική μείωση του αριθμού των ακρωτηριασμών των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των πρώιμων γάμων, εξελίσσονται ικανοποιητικά, εντούτοις οι απόλυτοι αριθμοί εξακολουθούν να παραμένουν υψηλοί. Επιπλέον, η ανεπαρκής πρόοδος σε διαρθρωτικά ζητήματα, τα οποία αποτελούν τη βάση της ανισότητας των φύλων, όπως οι νομικές διακρίσεις, τα κοινωνικά πρότυπα, η λήψη αποφάσεων σχετικά με τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά ζητήματα και τα χαμηλά επίπεδα πολιτικής συμμετοχής υπονομεύουν την ικανότητα υλοποίησης του ΣΒΑ 5.
ΣΒΑ 6 Καθαρό Νερό και Αποχέτευση: Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να μην διαθέτουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, αποχέτευση και εγκαταστάσεις για πλύσιμο των χεριών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι για την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε βασικές υγειονομικές υπηρεσίες μέχρι το 2030 απαιτείται διπλασιασμός του σημερινού ετήσιου ρυθμού προόδου.
ΣΒΑ 7 Φτηνή και Καθαρή Ενέργεια: Η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια στις φτωχότερες χώρες έχει αρχίσει να επιταχύνεται, η ενεργειακή απόδοση συνεχίζει να βελτιώνεται και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημειώνουν κέρδη στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Όμως παρά την πρόοδο αυτή, περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, ενώ πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή και στην πρόσβαση σε καθαρά καύσιμα και τεχνολογίες για το μαγείρεμα.
ΣΒΑ 8 Αξιοπρεπής Εργασία και Οικονομική Ανάπτυξη: Η συνεκτική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη μπορεί να οδηγήσει σε πρόοδο και να δημιουργήσει τα μέσα για την υλοποίηση των ΣΒΑ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας και η ανεργία επανέρχεται στα επίπεδα προ της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται με βραδύτερο ρυθμό.
ΣΒΑ 9 Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές: Οι επικρατούσες συνθήκες στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον δεν συμβάλλουν στην πρόοδο του ΣΒΑ 9. Παρότι η χρηματοδότηση για υποδομές στις αναπτυσσόμενες χώρες έχει αυξηθεί και έχει σημειωθεί επίσης εντυπωσιακή πρόοδος στην συνδεσιμότητα κινητών επικοινωνιών, οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά το στόχο του διπλασιασμού του μεριδίου της μεταποιητικής βιομηχανίας στο ΑΕΠ έως το 2030, ενώ και οι επενδύσεις στην επιστημονική έρευνα και καινοτομία παραμένουν κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
ΣΒΑ 10 Λιγότερες Ανισότητες: Η ανισότητα εντός και μεταξύ κρατών εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας παρά την πρόοδο και τις προσπάθειες για τη μείωση των ανισοτήτων στις ευκαιρίες, το εισόδημα και τις θέσεις εξουσίας. Η ανισότητα του εισοδήματος εξακολουθεί να αυξάνεται σε πολλά μέρη του κόσμου, παρόλο που για το 40% του πληθυσμού υπάρχουν θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης.
ΣΒΑ 11 Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες: Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στη μείωση του ποσοστού του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού που ζει σε παραγκουπόλεις, αν και πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι συνεχίζουν να διαβιούν υπό τέτοιες συνθήκες.
ΣΒΑ 12 Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή: Η παγκόσμια κατανάλωση υλικών έχει αυξηθεί ραγδαία, όπως και το κατά κεφαλήν υλικό αποτύπωμα, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο όχι μόνο την επίτευξη του ΣΒΑ 12 αλλά και του συνόλου των Στόχων ευρύτερα.
ΣΒΑ 13 Δράση για το Κλίμα: Με την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η κλιματική αλλαγή πραγματοποιείται με ρυθμούς ταχύτερους από τους αναμενόμενους και οι επιπτώσεις της έχουν γίνει αισθητές παγκοσμίως. Παρότι έχουν γίνει θετικά βήματα όσον αφορά τις πηγές χρηματοδότησης του κλίματος και την ανάπτυξη εθνικά καθορισμένων συνεισφορών, απαιτούνται πολύ πιο φιλόδοξα σχέδια και ταχείες ενέργειες όσον αφορά τον μετριασμό των συνεπειών και την προσαρμογή.
ΣΒΑ 14 Ζωή στο Νερό: Η επέκταση των προστατευόμενων περιοχών για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και οι υφιστάμενες πολιτικές και συνθήκες που ενθαρρύνουν την υπεύθυνη χρήση των θαλάσσιων πόρων εξακολουθούν να παραμένουν ανεπαρκείς ως προς την καταπολέμηση των δυσμενών επιπτώσεων της υπεραλίευσης, της οξίνισης των ωκεανών λόγω της κλιματικής αλλαγής και της επιδείνωσης του παράκτιου ευτροφισμού.
ΣΒΑ 15 Ζωή στη Στεριά: Παρατηρούνται ορισμένες ενθαρρυντικές παγκόσμιες τάσεις στην προστασία των χερσαίων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας. Η απώλεια των δασών επιβραδύνεται, μεγαλύτερος αριθμός σημαντικών περιοχών βιοποικιλότητας προστατεύεται ενώ η οικονομική βοήθεια προς την κατεύθυνση της προστασίας της βιοποικιλότητας αυξάνεται. Ωστόσο, οι υποστόχοι του ΣΒΑ 15 για το 2020 είναι απίθανο να επιτευχθούν, η υποβάθμιση της γης συνεχίζεται, η απώλεια βιοποικιλότητας σημειώνει ανησυχητικούς ρυθμούς και η παράνομη λαθροθηρία και εμπορία άγριων ζώων εξακολουθούν να παρεμποδίζουν τις προσπάθειες προστασίας και αποκατάστασης ζωτικών οικοσυστημάτων και ειδών.
ΣΒΑ 16 Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί Θεσμοί: Η πρόοδος στον τερματισμό της βίας, στην προώθηση του κράτους δικαίου, στην ενίσχυση των θεσμών και στην αύξηση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη είναι άνιση και εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να στερούνται ασφάλειας, δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών, κάτι που υπονομεύει την ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, οι επιθέσεις κατά της κοινωνίας των πολιτών παρεμποδίζουν επίσης την ανάπτυξη.
ΣΒΑ 17 Συνεργασία για τους Στόχους: Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί σε ορισμένα μέσα υλοποίησης των στόχων κινείται με ταχύ ρυθμό: τα εμβάσματα βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο, ένα αυξανόμενο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και έχει ιδρυθεί η Τράπεζα Τεχνολογίας για τις Λιγότερο Αναπτυγμένες Χώρες. Ωστόσο, εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικές προκλήσεις: η Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια μειώνεται, οι ιδιωτικές επενδύσεις δεν είναι εναρμονισμένες με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει ένα σημαντικό ψηφιακό χάσμα, καθώς και συνεχείς εμπορικές εντάσεις.
Πληροφορίες: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/24978Report_of_the_SG_on_SDG_Progress_2019.pdf