To Επενδυτικό Πλαίσιο για την Ουκρανία (Ukraine Investment Framework/UIF) έχει συσταθεί στο πλαίσιο της λειτουργίας της Διευκόλυνσης της Ουκρανίας (Ukraine Facility) και συγκεκριμένα επί τη βάσει του Πυλώνα ΙΙ αυτής, με στόχο τη στήριξη επενδύσεων ανάκαμψης και ανασυγκρότησης, υλοποιούμενων από ουκρανικές Αρχές, ιδιωτικές εταιρείες, δήμους, κρατικές επιχειρήσεις κ.ά.. H αξία του UIF ανέρχεται σε 9,3 δισ. Ευρώ, συμπεριλαμβανομένων EUR 7,8 δισ. Ευρώ σε εγγυήσεις και 1,5 δισ. Ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων. Μέσω της αξιοποίησης εργαλείων επιμερισμού κινδύνου, καθώς και της σύμμειξης (blending) δανείων και επιχορηγήσεων, το UIF αναμένεται να συμβάλει στην προσέλκυση 40 δισ. Ευρώ προς την ουκρανική οικονομία.
Κατά την 2η συνεδρίαση του στις Βρυξέλλες (20.9.2024), το Διοικητικό Συμβούλιο (Steering Board) του UIF ενέκρινε την 1η ανοιχτή πρόσκληση προς τα επιλέξιμα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (IFIs) για την υποβολή επενδυτικών προτάσεων (1st open call for proposals) προς ενίσχυση από το UIF. H πρόσκληση θα παραμείνει ανοιχτή για περίοδο τουλάχιστον 1 έτους από την ημερομηνία δημοσίευσης της πρόσκλησης. Ειδικότερα, προθεσμία υποβολής προτάσεων είναι η 31η Οκτωβρίου 2024, ενώ προβλέπεται, παράλληλα, η δυνατότητα μεταγενέστερης υποβολής νέων επενδυτικών προτάσεων.
Τα υποβαλλόμενα έργα θα πρέπει να διακρίνονται από ωριμότητα (maturity), δυνατότητα μόχλευσης πρόσθετων πόρων (leverage) και ευθυγράμμιση με ισχύουσες πολιτικές (policy alignment). Επιπλέον, τα υποβαλλόμενα μεμονωμένα έργα δεν πρέπει (κατά κανόνα) να αφορούν ποσό ενίσχυσης από προϋπολογισμό ΕΕ κάτω των 20 εκατ. Ευρώ. Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να εξετάσει εξαιρέσεις σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, συνιστά την άθροιση (bundling) των έργων από τα IFIs κατά την υποβολή προτάσεων.
Κατά την 1η συνεδρίαση του (Βρυξέλλες, 17.4.2024), το Steering Board του UIF είχε εγκρίνει έγγραφο, στο οποίο παρατίθενται οι ισχύουσες Στρατηγικές Κατευθύνσεις (Strategic Orientations) του UIF, ήτοι οι κατωτέρω οριζόντιες και τομεακές προτεραιότητες, η κάλυψη των οποίων θα αποτελέσει κρίσιμο στοιχείο κατά την αξιολόγηση των προτάσεων των IFIs.
Οριζόντιες προτεραιότητες
Με βάση την αρχή της αποφυγής αποκλεισμών (“Leave No-one Behind”) οι δράσεις μέριμνας για ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες (συμπεριλαμβανομένων εσωτερικώς εκτοπισμένων και βετεράνων) και πλέον πληγείσες ουκρανικές περιφέρειες συνιστούν προτεραιότητα.
Με βάση την αρχή της αποφυγής ζημιογόνου επίπτωσης (“Do-no-harm”), το UIF θα συμβάλει στην ανάπτυξη και ενίσχυση της περιβαλλοντικής προστασίας, καθώς και σε μια βιώσιμη και πράσινη μετάβαση σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Το UIF θα αναπτυχθεί σε διαβούλευση με τις ουκρανικές Αρχές και θα λαμβάνει υπόψη τις προτεραιότητες της ουκρανικής Κυβέρνησης, όπως αυτές ορίζονται στο «Σχέδιο για την Ουκρανία» (Ukraine Plan). Η Ουκρανία αποδίδει προτεραιότητα στον προγραμματισμό δημοσίων επενδύσεων μέσω ένταξης των έργων σε ενιαίο κατάλογο (Single Pipeline of Projects/SPP).
Αξιοποιώντας την υφιστάμενη τεχνογνωσία της ΕΕ αναφορικά με την ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στην Ουκρανία (βλ. EFSD+ και NIP), το UIF θα χρησιμεύσει για το «ξεκλείδωμα» δανείων προς ΜΜΕ, μέσω της παροχής συναφών εγγυήσεων από την ΕΕ στους επιλέξιμους εταίρους υλοποίησης, δηλαδή σε δανειστές ΜΜΕ (είτε απευθείας είτε μέσω «ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών φορέων», δηλαδή Τραπεζών).
To UIF αποδίδει μεγαλύτερη έμφαση σε ενίσχυση κεφαλαιακών δαπανών (CAPEX) αντί για λειτουργικές δαπάνες (OPEX) των δικαιούχων, καθώς και σε περιφερειακή ανάπτυξη και αποκέντρωση, στην προώθηση μιας ανοιχτής οικονομίας της αγοράς, την αποναρκοθέτηση, και την ευθυγράμμιση με ευρωπαϊκές ρυθμίσεις και προδιαγραφές.
Τομείς προτεραιότητας
Στους τομείς προτεραιότητας του UIF περιλαμβάνονται: (α) Πρόσβαση στη χρηματοδότηση/χρηματοπιστωτικές αγορές για οικονομική ανθεκτικότητα και ανάκαμψη, (β) ανθρώπινο κεφάλαιο και κοινωνικοί τομείς (ιδίως εκπαίδευση, κοινωνική προστασία, υγεία, κατασκευή κατοικιών), (γ) ενέργεια, (δ) μεταφορές, (ε) γεωργία, (στ) κρίσιμες πρώτες ύλες (εξόρυξη και αξιοποίηση), (ζ) ψηφιακός μετασχηματισμός, (η) πράσινη μετάβαση και περιβαλλοντική προστασία και (θ) στρατηγικές επενδύσεις και στρατηγικοί κλάδοι.
Η ενεργός και εποικοδομητική συμμετοχή της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας στην 1η ανοιχτή πρόσκληση UIF για επενδυτικές προτάσεις, βάσει των ανωτέρω, προϋποθέτει είτε τη συνεργασία τυχόν ενδιαφερομένων εταιρειών με επιλέξιμους IFIs (π.χ. ΕΤΕπ, EBRD)είτε τη συμμετοχή τους σε έργα επενδυτών, προερχόμενων από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ ή/και από τρίτες χώρες (μέσω της διεκδίκησης διαγωνισμών για εγκεκριμένα από IFIs έργα υπό το UIF).
Περαιτέρω, στο πλαίσιο υλοποίησης δημοσίου χαρακτήρα έργων με εγγύηση από Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων/ΕΤΕπ στην Ουκρανία, στο πλαίσιο της Αποκλειστικής Συμφωνίας Εγγύησης της ΕΤΕπ για την Ουκρανία (EIB-dedicated Ukraine Guarantee Agreement, με συνολική κάλυψη από ΕΕ τουλάχιστον 2,07 δισ. Ευρώ), αναμένεται να υλοποιηθεί, από ουκρανικές κυβερνητικές και τοπικές Αρχές, μια σειρά από δημόσια έργα.